MARDİN MOSQUE
2019 / Competition / Mardin, Turkey
Design : Selçuk Kişmir, Meltem Çelik Kişmir
religious / public / cultural
___________________________
TR
Camiler salt birer ibadet mekanı olmanın ötesinde, Islam’ın ortaya çıkışından bu yana müslüman toplumlarda sosyal, kültürel ve siyasal hizmetlerin de merkezi konumunda olmuştur. Kelime anlamıyla da toplanma mekanı, cem edilen yer manasına gelir. ilk inşa oluşlarından bu yana toplumsal hayatın önemli kamusal sahneleri olmuş islam ibadethanelerini, yarışma kapsamında tekrar düşünürken bu yanıyla değerlendirmek önemli görülmüştür.
Müslümanların ilk kutsal ibadet mekanı olan Kabe’den, Hicret sonrası Kuba Mescidi ve Mescid-i Nebevi’ye uzanan ilk örnekler, Islam’ın coğrafi ve siyasi genişlemesiyle birlikte çeşitlenerek ve gelişerek dönüşümünü sürdürmüştür. Özellikle Müslüman-Türk toplumlarında hem teknik hem de mimari alanda gelişiminin zirvesine yaklaştığını söylemek yanlış olmayacaktır. Zira Anadolu toprakları, farklı aktörlerin katman katman işlediği zengin bir inanç-mekan mirasının ev sahibidir.
Örneğin, Evliya Çelebi seyahatnamesinde camileri 'müslümanların hayatının ağırlık merkezi' olarak tanımlar. Osmanlı yurdunda yaptığı gezilerden aktardığı anektodların birinde Muradiye Camii'nin dış avlusunda, çınarların gölgesinde cemaatin nasıl birarada dinlendiğinden söz etmiştir.
Batı medeniyetlerinde kent ve kasaba meydanlarına yüklenmiş kentsel kullanım karakteri, Islam kentlerinde cami yapıları ve avlularında karşımıza çıkar. Bu tespitler ışığında, bir inanç ve ibadet mekanı olarak metafizik ile fiziki gerçeklik arasında bir ara kesit sunan cami yapıları, bir yandan da oldukça pratik ihtiyaç ve toplumsal ilişkilerin sahnesi olarak girift ve katmanlı bir hüviyet kazanır.
Tasarım, ibadet mekanını merkeze alarak gelişir. Programdaki destekleyici mekanlar ve öneri kullanımlar ile birlikte, alan bir kentsel odak olarak ele alınmıştır. Yerel malzeme ve modern tekniklerin birlikteliği ve yalın bir tavırda alana taşınması, ölçek ilişkileri, yörenin iklimsel karakteriyle uyumlu yarı açık mekan zenginliğinin temsili değerli görülmüştür. Genel kurguda, geleneksel yerleşim karakteri parçalı bir topografik silüet olarak alana yansımaktadır. Bu topografik silüet, plan düzleminde merkez avlulu geleneksel yerleşime atıfla şekillenir. Alana dağılmış kullanımlar işlevlerine göre parçalı kütleler olarak hacim kazanıp, geçirgen bir ilişkide kent ile ilişki aramaktadır.
Alanın alt kotunda, ana girişi de temsil eden kuzey çeper; yoğun konut odağı olarak kentsel ölçek ve karakteri tanımlar. Güneybatı yönü ise üst kottan yeşil omurga ile ilişkili doğal karakteri temsil eder. Bu iki karakterin, alanda mimari senaryo ile uyumlu bir birlikteliği hedeflenmiştir. Ibadet kütlesinin, alanın merkezine doğru uzayan yeşil örtünün içinde adeta arkaik bir hacim olarak belirmesi, böylelikle yörenin kadim inanç-mekan mirasının bir tezahürü olarak simgesel bir nitelik kazanması amaçlanmıştır.
Üst kottaki doğal karakter, alan çeperlerinden alt kotlara doğru nüfuz ederek yapıları sarmalar. Alt kotta ise yapısal organizasyon kente açılarak merkezine doğru kullanıcıları davet eder.
Kütleler bir araya gelişleriyle geleneksel dokuya referans veren bir tektonik karakteri tanımlar. Parçalı kütlelerin arasında, çevresel odaklara doğru açılan kılcal bağlantılarla birlikte erişilebilir ve kentsel sirkülasyon ile hemhal bir kurgu ortaya çıkar. Yörenin geleneksel tipolojisinde baskın olan iç avlular ile ilişkili revaklı mekanlar, yeni bir formda tasarıma yansır. Gerekli iklimsel korumayı ve sürekli sirkülasyonu sağlayan revakların gerisinde şeffaflaşan cepheler, doğal ışığın bir yandan azami ölçüde gerekli mekanlara nüfuzuna olanak tanır. Kıble doğrultusunda alana giriş yapan kullanıcılar, ticari birimlerden kültürel mekanlara ve devamında ibadet yapısına doğru kademeli bir akışın parçası olur. Topografik yerleşim ve programatik hiyerarşinin en üstünde yer alan ibadet mekanına giriş yapıldığında tüm gerekli sükunet ve yoğunluğun kullanıcıya sunulması hedeflenmiştir.
2019 / Competition / Mardin, Turkey
Design : Selçuk Kişmir, Meltem Çelik Kişmir
religious / public / cultural
___________________________
TR
Camiler salt birer ibadet mekanı olmanın ötesinde, Islam’ın ortaya çıkışından bu yana müslüman toplumlarda sosyal, kültürel ve siyasal hizmetlerin de merkezi konumunda olmuştur. Kelime anlamıyla da toplanma mekanı, cem edilen yer manasına gelir. ilk inşa oluşlarından bu yana toplumsal hayatın önemli kamusal sahneleri olmuş islam ibadethanelerini, yarışma kapsamında tekrar düşünürken bu yanıyla değerlendirmek önemli görülmüştür.
Müslümanların ilk kutsal ibadet mekanı olan Kabe’den, Hicret sonrası Kuba Mescidi ve Mescid-i Nebevi’ye uzanan ilk örnekler, Islam’ın coğrafi ve siyasi genişlemesiyle birlikte çeşitlenerek ve gelişerek dönüşümünü sürdürmüştür. Özellikle Müslüman-Türk toplumlarında hem teknik hem de mimari alanda gelişiminin zirvesine yaklaştığını söylemek yanlış olmayacaktır. Zira Anadolu toprakları, farklı aktörlerin katman katman işlediği zengin bir inanç-mekan mirasının ev sahibidir.
Örneğin, Evliya Çelebi seyahatnamesinde camileri 'müslümanların hayatının ağırlık merkezi' olarak tanımlar. Osmanlı yurdunda yaptığı gezilerden aktardığı anektodların birinde Muradiye Camii'nin dış avlusunda, çınarların gölgesinde cemaatin nasıl birarada dinlendiğinden söz etmiştir.
Batı medeniyetlerinde kent ve kasaba meydanlarına yüklenmiş kentsel kullanım karakteri, Islam kentlerinde cami yapıları ve avlularında karşımıza çıkar. Bu tespitler ışığında, bir inanç ve ibadet mekanı olarak metafizik ile fiziki gerçeklik arasında bir ara kesit sunan cami yapıları, bir yandan da oldukça pratik ihtiyaç ve toplumsal ilişkilerin sahnesi olarak girift ve katmanlı bir hüviyet kazanır.
Tasarım, ibadet mekanını merkeze alarak gelişir. Programdaki destekleyici mekanlar ve öneri kullanımlar ile birlikte, alan bir kentsel odak olarak ele alınmıştır. Yerel malzeme ve modern tekniklerin birlikteliği ve yalın bir tavırda alana taşınması, ölçek ilişkileri, yörenin iklimsel karakteriyle uyumlu yarı açık mekan zenginliğinin temsili değerli görülmüştür. Genel kurguda, geleneksel yerleşim karakteri parçalı bir topografik silüet olarak alana yansımaktadır. Bu topografik silüet, plan düzleminde merkez avlulu geleneksel yerleşime atıfla şekillenir. Alana dağılmış kullanımlar işlevlerine göre parçalı kütleler olarak hacim kazanıp, geçirgen bir ilişkide kent ile ilişki aramaktadır.
Alanın alt kotunda, ana girişi de temsil eden kuzey çeper; yoğun konut odağı olarak kentsel ölçek ve karakteri tanımlar. Güneybatı yönü ise üst kottan yeşil omurga ile ilişkili doğal karakteri temsil eder. Bu iki karakterin, alanda mimari senaryo ile uyumlu bir birlikteliği hedeflenmiştir. Ibadet kütlesinin, alanın merkezine doğru uzayan yeşil örtünün içinde adeta arkaik bir hacim olarak belirmesi, böylelikle yörenin kadim inanç-mekan mirasının bir tezahürü olarak simgesel bir nitelik kazanması amaçlanmıştır.
Üst kottaki doğal karakter, alan çeperlerinden alt kotlara doğru nüfuz ederek yapıları sarmalar. Alt kotta ise yapısal organizasyon kente açılarak merkezine doğru kullanıcıları davet eder.
Kütleler bir araya gelişleriyle geleneksel dokuya referans veren bir tektonik karakteri tanımlar. Parçalı kütlelerin arasında, çevresel odaklara doğru açılan kılcal bağlantılarla birlikte erişilebilir ve kentsel sirkülasyon ile hemhal bir kurgu ortaya çıkar. Yörenin geleneksel tipolojisinde baskın olan iç avlular ile ilişkili revaklı mekanlar, yeni bir formda tasarıma yansır. Gerekli iklimsel korumayı ve sürekli sirkülasyonu sağlayan revakların gerisinde şeffaflaşan cepheler, doğal ışığın bir yandan azami ölçüde gerekli mekanlara nüfuzuna olanak tanır. Kıble doğrultusunda alana giriş yapan kullanıcılar, ticari birimlerden kültürel mekanlara ve devamında ibadet yapısına doğru kademeli bir akışın parçası olur. Topografik yerleşim ve programatik hiyerarşinin en üstünde yer alan ibadet mekanına giriş yapıldığında tüm gerekli sükunet ve yoğunluğun kullanıcıya sunulması hedeflenmiştir.
